Είναι η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών την εβδομάδα που πέρασε σκάνδαλο; Πολλοί αγανάκτησαν με τον αφελληνισμό του μετοχολογίου τους σε τιμές έκδοσης μερικών ευρώ-λεπτών. Μερικές παρατηρήσεις:
1. Το σημείο εκκίνησης
Οι τράπεζες πέρυσι το φθινόπωρο ήταν ικανοποιητικά κεφαλαιοποιημένες, είχαν περάσει επιτυχώς το πανευρωπαϊκό τεστ της ΕΚΤ, διέθεταν βελτιούμενη ρευστότητα έχοντας πρόσβαση στις κεφαλαιαγορές χρέους και ατένιζαν μία οικονομία με προοπτικές ανάπτυξης.
2. Η αιτία του προβλήματος
Η πολιτική αβεβαιότητα που ξεκίνησε το Δεκέμβριο 2014 υπόσκαψε την εμπιστοσύνη στην οικονομία και ώθησε τους αποταμιευτές να αποσύρουν τις καταθέσεις τους.
Η εκροή καταθέσεων συνεχίστηκε έως την εφαρμογή των capital controls, την κορύφωση μίας πολιτικής και οικονομικής διαχείρισης το Α’ εξάμηνο 2015 που διέλυσε την πραγματική οικονομία και τις προοπτικές της.
3. Το πρόβλημα
Με απώλεια Ευρω 40 δισ. καταθέσεων και αντιμέτωπες με παύση πληρωμών σε μία άνυδρη οικονομία, οι τράπεζες χρειάζονταν μία “ένεση” αναζωογόνησης.
Η ΕΚΤ διενήργησε νέα δοκιμασία κεφαλαιακής επάρκειας και κατέληξε στο ποσό Ευρώ 14,4 δισ.
4. Δεδομένα που επηρεάζουν την λύση του προβλήματος
Η τρίτη συμφωνία μεταξύ Ελληνικής Δημοκρατίας και Επίσημων Πιστωτών προέβλεψε ποσό έως Ευρώ 26 δισ. Αυτό το ποσό, στο ποσοστό που θα εισφέρετο στις τράπεζες, θα αποτελούσε κρατική βοήθεια.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει κανόνες. Αυτοί προβλέπουν ότι η παροχή κρατικής βοήθειας σε τράπεζες προϋποθέτει την πρότερη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, είτε μέσω εισφοράς νέων κεφαλαίων είτε/και μέσω της διαγραφής ή κεφαλαιοποίησης απαιτήσεων παλαιών μετόχων, ομολογιούχων και μη εξασφαλισμένων καταθετών.
5. Η “άλλη” λύση που δεν επιλέχθηκε
Ενδεχομένως θα μπορούσε η Ελληνική Κυβέρνηση να επιβάλλει την ανακεφαλαιοποίηση αποκλειστικά μέσω των διαθέσιμων ποσών του τρίτου μνημονίου για να διατηρήσει την ισχυρή μετοχική παρουσία του κράτους στις τράπεζες και να ανανεώσει το “στοίχημα” του Έλληνος φορολογούμενου σε αυτές.
Σε μία τέτοια περίπτωση, οι μέτοχοι, ομολογιούχοι και καταθέτες που εμπιστεύτηκαν τις τράπεζες θα αναγκάζονταν να υποστούν βαριές απώλειες.
6. Γιατί η επιλεχθείσα λύση είναι προτιμητέα
Συμμορφώνεται με τους κανόνες της ΕΖ: Εφ’όσον θέλεις να είσαι μέλος ενός club οφείλεις να τηρείς τους κανόνες του. Τον Ιούλιο το Ελληνικό Κοινοβούλιο επέλεξε (ορθώς) την παραμονή μας στο club της ΕΖ.
Αναφέρεται στους μηχανισμούς της αγοράς: η τιμολόγηση των νέων μετοχών προέκυψε από μία δοκιμασμένη διαδικασία προσφοράς που απευθύνθηκε στο παγκόσμιο επενδυτικό κοινό. ‘Οσοι πραγματικά πιστεύουν στην ελεύθερη αγορά οφείλουν να την αποδεχθούν αντί της “τιμολόγησης” με απόφαση του Σερ Γιούκλιντ.
Επιτρέπει την επιστροφή της εμπιστοσύνης στην Ελληνική οικονομία: πρόθυμοι επενδυτές εκτός Ελλάδος “ψήφισαν” με δισεκατομμύρια Ευρώ μετά από ορθολογική ανάλυση ότι μπορούν να βγάλουν κέρδη. Στην άλλη εναλλακτική, θα είχαν απλώς υποστεί απώλειες ως αποτέλεσμα απόφασης μίας κυβέρνησης.
Απεφεύχθη ο κίνδυνος κρατικής επιρροής στις τράπεζες: Η διοίκηση των τραπεζών θα έχει καθήκον επιμέλειας προς μετόχους επιδιώκοντες το κέρδος που είναι εφικτό μόνο υπό ορθολογική διαχείριση και με αναπτυσσόμενη οικονομία. Όσοι διαμαρτύροντο για τη “διαπλοκή” τραπεζών με τον πολιτικό/κομματικό κόσμο και συγκεκριμένα επιχειρηματικά συμφέροντα πρέπει να επιχαίρουν, όπως και οι Έλληνες φορολογούμενοι που δεν θα δοθεί η ευκαιρία σε άπειρους πολιτικούς να “ασκήσουν” πολιτική με τα λεφτά τους.
7. Συμπέρασμα
Η ζημιά προκύπτει από την πολιτική και οικονομική διαχείριση του 2015 που επιδείνωσε τις προοπτικές της οικονομίας και “αποξήρανε” τις τράπεζες. Η προσφορά μετοχών της απελθούσης εβδομάδος ποσοτικοποίησε το μέγεθος της ζημιάς αυτής, δεν την δημιούργησε.
Τα δεκάδες δισ. που εισέφεραν οι Έλληνες φορολογούμενοι το 2013 είναι δυστυχώς χαμένα αλλά δεν μπορούμε να αλλάξουμε το παρελθόν. Το ζητούμενο για το μέλλον είναι αν θα έπρεπε να θέσουμε σε επενδυτικό κίνδυνο και νέα κεφάλαια των φορολογουμένων, χωρίς μάλιστα αυτή τη φορά να έχουν και το όφελος του PSI.
Η προσέλκυση αμιγώς ιδιωτικών κεφαλαίων έστω για κάποιες από τις τράπεζες αποτελεί επιτυχία, όχι χάρη στην οικονομική πολιτική της κυβέρνησης αλλά διότι εκτελέσθηκε παρ’ αυτήν. Η τροχιά του δημοσίου χρέους είναι ήδη Ευρώ 20 δισ. χαμηλότερη από τις προβλεψεις του Ιουλίου ενώ πολλοί αλλοδαποί επενδυτές έχουν συνδέσει εκ νέου την επιτυχία τους με αυτή της οικονομίας μας.
Εν τέλει, η προσδοκία και, ακόμα περισσότερο, η επίτευξη κέρδους, του πλέον διαφανούς, φυσιολογικού και παγκοσμίως κατανοητού κινήτρου, θα αποτελέσει το καλύτερο νέο για τον καθένα μας και την χώρα μας.
ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ: Οι παραπάνω απόψεις είναι αυστηρά προσωπικές και δεν εκπροσωπούν τις απόψεις της Τραπέζης στην οποία εργάζομαι.
Thought for Food 